No corazón de Galicia, nas terras polas que discorre o río que dá nome a esta comarca, o Deza, está situado o actual Santuario da nosa Señora de O Corpiño, na faldra do monte Carrio. As súas orixes remóntanse ó s. VIII, data na que vivía nesta montaña un ermitán de gran admiración polos habitantes do lugar, pois para eles era exemplo a súa vida de fe e gran devoción á Virxe María. Ante o seu falecemento, deciden levantar unha edificación sinxela e de humildes proporcións para albergar o seu incorrupto corpo. Tras a chegada dos árabes, o lugar foi lamentablemente abandonado ata chegar ao s. XII, data na que ocorre a aparición da Santísima Virxe María a uns pequenos pastorciños, texto que recollemos con todo detalle no apartado das aparicións.

O que anteriormente fora lugar de devoción ao ermitán, un home de especial sensibilidade cara á Nai de Deus, converteuse nun centro de peregrinación cara a Ela mesma, a Virxe María.Segundo consta no Libro de Fábrica do Santuario, o día 7 de setembro do ano 1740, visita o Santuario o arcediago de Deza, D. Juan Roque Gil, o cal manda “…compóñase e repare a xanela de San Caietano e se retelle devandito Santuario…”. Por iso, podemos dicir que o edificio é moi anterior á citada data, aínda que se ampliou e modificou en varias ocasións. Primeiro, entre os anos 1743 e 1768 erixiuse unha igrexa dunha soa nave. Entre o 1782 e 1803 ampliouse ata adoptar a planta de Cruz Latina. Entre 1867 e 1872 quedaría inserta nunha planta de salón, que levaría dúas novas naves laterais ás que se abriría acceso mediante varios arcos na nave central orixinal.